Macaristan, Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğini hızla onaylaması ve Macaristan’ı geride bırakan tek ülke olarak kalması sonrasında diplomatik utançla karşı karşıya. Orban’ın İsveçlileri bir jest yapmaya zorlamak için yaptığı yüz kurtarma girişimi pek dikkate alınmadı.
Salı gecesi Macaristan’ı tam bir diplomatik fırtına vururken, Türkiye parlamentosu İsveç’in NATO başvurusunu onaylamak için acele etti ve Türkiye ile birlikte yaklaşık 18 aydır onay konusunda ayak sürüyen Macaristan, kendisini son engel olmak gibi garip bir durumda buldu.
Macar hükümet yetkilileri daha önce Macaristan’ın İsveç’in NATO’ya katılım hedefini onaylayan son ülke olmayacağına dair güvence vermişti. Ancak Viktor Orban’ın Avrupa-Atlantik ittifakları içindeki izolasyonu, eski dostu ve müttefiki Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ani hamlesinin kendisini ortada bırakmasıyla daha da derinleşmiş gibi görünüyor.
Türkiye’nin ani onayına ilişkin haberler Budapeşte’de diplomatik faaliyetlerde çılgınlığa yol açtı. Başbakan Orban Salı günü İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’u “katılım müzakereleri yapmak” ve ikili ilişkileri geliştirmek üzere Macaristan’ı ziyaret etmeye resmen davet etti . Ancak İsveç dışişleri bakanı böyle bir ziyarete gerek olmadığını söyledi.
NATO müttefikleri de Macar hükümeti üzerindeki baskıyı artırdı. Macaristan hükümetiyle arası iyi olan İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron, muhtemelen Washington’dan bir mesaj taşıyarak süreci hızlandırması için Orban’a telefon etti . NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de Macaristan parlamentosunu “ödevini yapmaya” çağırdı.
Macaristan parlamentosu İsveç’in üyeliği konusundaki tartışmaları bir yıl önce tamamladı ve siyasi irade mevcutsa bu kararın onaylanması bir formalite olmalı. Parlamento şu anda tatilde, bahar oturumu 26 Şubat’ta başlıyor, ancak Fidesz çoğunluğu herhangi bir zamanda olağanüstü oturum yapılmasına karar verebilir.
Hükümet yanlısı medyanın Çarşamba günkü sessizliği, Türkiye’nin kararının Orban’ı şaşırttığını gösteriyor. Hükümet yanlısı düşünce kuruluşu Szazadveg’den Zoltan Kiszelly, BIRN’e “Muhtemelen arka planda bir Türk-ABD uzlaşması var” dedi. “Türkiye, Gazze ihtilafında ABD’nin hedefinde ve Ankara’nın acilen siyasi bir jest yapması gerekiyordu. ABD, F-16’ların temini konusunda da sözünü tuttu.”
Ancak Kiszelly, Macaristan’ın hala İsveçli siyasetçilerden “Macaristan’ı demokrasi olarak gördüklerini” gösterecek bir jest beklediğini ve insan hakları ve demokratik gerileme konusundaki eleştirmenler korosuna katılmaktan kaçınacaklarını savunuyor.
Macar hükümet sözcüsü Zoltan Kovacs daha önce İsveçli temsilcileri “macaristan’ı diplomatik yollarla ezmeye, siyasi nüfuzlarını Macar çıkarlarına zarar vermek için kullanmaya istekli” olmakla suçlamıştı.
İsveç diplomasisi, Macaristan’a bir başbakanlık ziyareti için hiçbir neden olmadığını belirtse de Kiszelly, Avrupa Konseyi’nin 1 Şubat’ta Ukrayna konusunda yapacağı olağanüstü zirvenin Orban ile İsveçli mevkidaşı arasında ikili bir toplantı için bir fırsat penceresi sunabileceğini söylüyor. Analist, “İsveç’in en geç NATO’nun 75. kuruluş yıldönümü olan 4 Nisan’a kadar tam üye olmasını bekliyorum” dedi.
Macar muhalif siyasetçiler, Orban’ın İsveç’in üyeliğine karşı devam eden muhalefetinden bir çıkarı olduğuna nasıl inanabildiğini sorguluyor. İsveç’te sürgün edilen Kürt PKK üyelerine karşı daha sıkı terörle mücadele mevzuatı talep eden ve ABD’den bir grup F-16 savaş uçağı satın alınmasını talep eden Türkiye’den farklı olarak , Macaristan, İsveç için hiçbir zaman muğlak bir “yapmalılar” dışında herhangi bir şart koymadı. bir jest yapın”.
“İsveç başbakanını NATO üyeliği konusunda müzakere yapmak üzere Macaristan’a davet etme fikri tamamen bir yanlış anlamadır. Korkarım ki Başbakan Orban, uluslararası politikayı, üyelerini istediği zaman ofisine çağırabileceği Fidesz parlamento grubuyla karıştırıyor” diyen savunma uzmanı ve sol liberal Demokratik Koalisyon milletvekili Agnes Vadai, BIRN’e söyledi.
Kendisi aynı zamanda AB’nin yanı sıra uluslararası toplumun da Macaristan’ı görmezden gelmeyi öğrendiğine inanıyor. “İsveç zaten fiili bir NATO üyesi; Baltık’a asker göndermeye karar verdi. Zaten Macar direnişinin üstesinden geldi” dedi.
Vadai, Macaristan’ın onaylamadaki gecikmesinin “Orban’ın kibirinin” bir ürünü olduğuna inanıyor.
“Macaristan için ne anlama gelirse gelsin ve eylemlerinin sonuçları ne olursa olsun, uluslararası gazetelerin ön sayfalarında yer almak istiyor” diyerek İsveç hükümetinin daha sonra, muhtemelen 2026’da, Macaristan’ın yasa tasarısını sunacağı uyarısında bulundu. İsveç yapımı Gripen savaş uçaklarının kira süresini uzatması gerekiyor.
