Astana, Kazakistan (10/11 – 60.00).
Yaklaşan Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi, yalnızca yeni devlet başkanını seçmek ve ülkede demokrasinin yolunu açmakla kalmayacak, aynı zamanda Kazakistan’ın önümüzdeki yedi yıl için ekonomi reformlarını da belirleyecek. Dünya 2023 yılına küresel durgunluk tehditleri ve ekonomik belirsizlikle girerken, 20 Kasım’da yapılacak Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde görevdeki Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev’in lehine olabilir.
Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlar, ABD ve İngiltere gibi Batı ülkelerinde artan enflasyon ve faiz oranlarının neden olduğu 2023 ekonomik durgunluğu olasılığına ilişkin tahminler yayınladı. Bu arada, Uluslararası Para Fonu, Orta Doğu ve Orta Asya’daki ekonomik faaliyetin dirençli olduğunu ve toparlanmanın 2022’de devam ettiğini, ancak bölgenin büyüyen küresel ters rüzgarlara karşı kendini koruması ve reformları ilerletmesi gerektiğini söyledi.
Durgunluk sorunu, Kazakistan cumhurbaşkanlığı adaylık döneminin 11 Ekim’de kapanmasından birkaç ay önce ortaya çıkıyor. Merkez Seçim Komisyonu, altı adayın seçime katılacağını doğruladı. Şu ana kadar görevdeki Cumhurbaşkanı Tokayev, Zhiguli Dairabayev, Meiram Kazhyken, Nurlan Auesbayev ve iki kadın aday, Karakat Abden ve Saltanat Tursynbekova olmak üzere 6 aday kaydetti.
Altı adaydan halk koalisyonu tarafından aday gösterilen Cumhurbaşkanı Tokayev, vatandaşlardan aldığı toplam 399 bin 809 imzayla, gerekenden neredeyse üç kat daha fazla imza koleksiyonunda başı çekiyor. Başkan Tokayev, en çok vatandaşın imzasını toplamasının yanı sıra, Kazak parlamentosunun alt kanadı olan Mazhilis’te temsil edilen üç siyasi partiden de destek aldı.
Onu ikinci sırada, Amanat Sendikalar Topluluğu tarafından aday gösterilen bir ekonomi bilimi doktoru ve profesör olan Kazhyken 122.184 imza topladı. Auyl (köy) partisi adayı Dairabayev 119 bin 975, Ulusal Sosyal Demokrat Parti adayı Ausbayev ise 119 bin 197 imza topladı. Ulusal Profesyonel Sosyal Hizmet Uzmanları İttifakı tarafından aday gösterilen ilk kadın aday Abden 118.418 imza toplarken, Qazaq Analary – Dasturge Zhol kamu derneği adayı Tursynbekova 118.434 imza topladı.
Önümüzdeki yıl küresel durgunluk tehditleriyle, Haziran 2019’da cumhurbaşkanlığı görevini üstlenen ve ülkeyi çalkantılı COVID-19 salgını boyunca yöneten Başkan Tokayev, bu ay yapılacak erken seçimlerde üstünlük sağlayabilir. Daha önce Cumhurbaşkanı Tokayev, Orta Asya ülkelerini bölgesel ekonomik işbirliğini geliştirmeye iten yaptırımlar ve artan korumacılık nedeniyle geçen Temmuz ayında Çolpon-Ata’da düzenlenen Orta Asya Liderleri İstişare Toplantısı’nda küresel bir durgunluğun risklerini de vurgulamıştı.
Başkan Tokayev, bölge için acil bir görev olarak çok taraflı işbirliği için sağlam bir ekonomik temel oluşturarak ekonomik konuları ele aldı. Tokayev’e göre son beş yılda Kazakistan’ın diğer Orta Asya ülkeleriyle olan ticaret cirosu yüzde 42 artarak 6,3 milyar dolara ulaştı. Orta Asyalı meslektaşlarını bu rakamı 15 milyar dolara çıkarmaya teşvik etti.
20 Eylül’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun Genel Müzakereleri sırasında Başkan Tokayev, milyonlarca insanı etkileyen, tedarik zincirlerini bozan ve yükselen enflasyon, iş kayıpları ve dünya çapında bir kriz gibi zorluklara katkıda bulunan ekonomik yaptırımların yıkıcı etkisine dikkat çekti. Özellikle gelişmekte olan ülkeler için resesyon tehdidi. Tecridin Kazakistan için bir yol olmadığını, bunun yerine Orta Asya ulusunun liberal, uluslararası, açık politikalardan yararlanma niyetinde olduğunu da sözlerine ekledi.
